Maak de energietransitie in de bouw natuurinclusief

Bouwen moet natuurinclusief worden. En de energietransitie biedt daarvoor een uitstekend uitgangspunt. Dat zegt David Thelen, sectormanager Bouw bij MVO Nederland. ‘Veel bouwbedrijven zijn actief bezig met maatregelen om energie te besparen. Hoopvol, maar doe het wel natuurinclusief. Pas dan wordt de energietransitie echt toekomstbestendig.’

‘Aan de rand van een grote stad moet een nieuw ziekenhuis verrijzen. Voor de opdrachtgever is energiezuinig bouwen een vereiste. Dus wordt er grondig geïsoleerd en komt het dak vol te liggen met zonnepanelen. Zelf energie opwekken, de warmte binnenhouden; klinkt goed toch? Het is ook goed, maar ook te beperkt. Met deze maatregelen wordt dit ziekenhuis, noch de natuur eromheen, toekomstbestendig. Met natuurlijke oplossingen in de energietransitie lukt dat wel.

Natuurinclusief bouwen?

Bij natuurinclusief bouwen versterken het bouwwerk en de natuur elkaar, en er wordt gebouwd met biobased materialen. De basis is de natuur. Vergelijk het met een huis met een nogal wankele fundering. Het huis heeft wel stevige ramen, goed geïsoleerde vloeren en een prachtige keuken. Afzonderlijk allemaal mooie maatregelen, maar omdat de basis niet goed is, zit je uiteindelijk toch met een verzakte vloer. Als je in de bouw de natuur niet als uitgangspunt neemt, gebeurt hetzelfde.

De natuur is geen extraatje, onze samenleving is eruit opgebouwd. Helaas is het slecht gesteld met die natuur. Biodiversiteit bijvoorbeeld verliest terrein op veel plekken. Dat is vooral te danken aan onszelf. Het goeie nieuws is dat we samen voor meer natuur kunnen zorgen. Laten we ons daarom richten op de natuurlijke hulpbronnen waar onze samenleving op draait: de bodem, de lucht, het water, de biodiversiteit en (ecosysteem)diensten. Elk bedrijf maakt hier gebruik van. Elk bedrijf kan keuzes maken om de natuur voor de toekomst veilig te stellen.

Wat zijn natuurlijke oplossingen in de energietransitie?

Als het gaat om vermindering van energie, een essentieel onderdeel van de energietransitie, staat isoleren op één. En dat is nou bij uitstek iets wat ook op een natuurlijke manier kan, door bijvoorbeeld isolatiematerialen te gebruiken als hennep en vlas. Maar denk bijvoorbeeld ook aan het aanleggen van een groen dak en een groene gevel. Die zorgen ervoor dat het minder warm wordt in de zomer, en in de winter werkt het isolerend tegen de kou. Dat scheelt in de airco- en verwarmingskosten. Een groen dak draagt ook bij aan meer verscheidenheid aan plant- en diersoorten en trekt insecten aan. En daar is ons voortbestaan dan weer afhankelijk van.

Opdrachtgevers vragen oog voor de natuur

De natuur wordt bij de bouw vaak gezien als iets zonder duidelijke meerwaarde, als iets extra’s of als verplichting. Dat is een misvatting. Het is alleen al van belang omdat duurzaamheid steeds belangrijker wordt bij opdrachtgevers, ook bij die van jou. Het is wat moet, en gevraagd wordt. Zowel door overheden als bedrijven. Je prijst jezelf dus uit de markt als je niet meedoet. Niet alleen bij klanten, maar ook bij nieuwe medewerkers. Bovendien komt de EU met nieuwe regelgeving die bedrijven verplicht om over hun impact op de natuur te rapporteren.

De natuur wordt bij de bouw ook vaak gezien als extra kostenpost. Ook dat is een misvatting. Het levert geen hogere kosten op. Het kan zelfs goedkoper zijn en levert vervolgens extra waarde. Neem die zonnepanelen op dat ziekenhuis. Als je nou ook gaat voor een groen dak, dan scheelt dat dat 2 tot 3 graden en dat scheelt dan weer enorm in de stookkosten. Bovendien ervaar je minder wateroverlast. Het groene dak zorgt voor een waterbuffer van 30 liter per vierkante meter.

Patiënten op het dak

Nog even over dat ziekenhuis dan aan de rand van die grote stad: het werd gebouwd. Met zonnepanelen. Maar het had ook natuurinclusief gekund. Gelukkig kun je, vooral bij nieuwbouwprojecten, op een relatief simpele en goedkope manier, nog dingen achteraf doen. Bijvoorbeeld, als dat past in de natuurlijke omgeving, door voorzieningen in te bouwen voor mussen, gierzwaluwen en vleermuizen. Of door dat groene dak aan te leggen dat het rendement van je zonnepanelen verhoogt, water opneemt en waar patiënten bovendien kunnen recreëren. En de insecten worden er dus ook blij van.

Wees actief in de energietransitie en zie het als een kans op behoud en herstel van de natuur, en daarmee van jouw onderneming.’

David Thelen - Sectormanager Bouw MVO Nederland

Dit artikel verscheen op 22 november 2022 in Cobouw.