Aan de slag met TCA: van inzicht naar impact

Wat houdt deze stap in?

Bepalen wat je gaat analyseren of verduurzamen: een product, ingrediënt, proces, regio of waardeketen. Dit is essentieel om complexiteit te beheersen en om resultaten bruikbaar te maken voor je doelstelling (bijv. interne besluitvorming, aanbesteding of communicatie). Ook bepaal je welke externaliteiten je meeneemt en waarom.

Welke uitdaging brengt dit met zich mee?

De juiste afbakening is lastig. Niet elke impact is altijd relevant (bijv. dierenwelzijn bij groenteproductie) en je moet keuzes maken in ketenstappen, datagebruik en doelgroep.

• Wat kunnen bedrijven nu al doen? Teken je waardeketen uit om hotspots te identificeren.

• Kies een product of keten waar je al invloed op hebt.

• Betrek toeleveranciers in het vaststellen van de scope.

• Gebruik bestaande analyses zoals LCA’s, DMA’s of impactrapportages.

Wat houdt deze stap in?

In kaart brengen waar negatieve impacts optreden en waar juist verhoogde positieve waarde zit. TCA vraagt om een holistische ketenbenadering waarin je effecten over de hele levenscyclus onderzoekt.

Welke uitdaging brengt dit met zich mee?

Er bestaan veel meetmethoden met verschillende indicatorensets en benaderingen. Sommige impacts (zoals biodiversiteit of mensenrechten verderop in de keten) zijn lastig meetbaar. Ook is het verzamelen van betrouwbare data tijdrovend en soms kostbaar.

Wat kunnen bedrijven nu al doen?

• Begin met wat al beschikbaar is binnen je organisatie.

• Gebruik bestaande meetinstrumenten per thema (bijv. Life Cycle Analyses, RIVM-data, CE Delft-emissiefactoren).

• Combineer kwantitatieve data met kwalitatieve inzichten zoals interviews of ketendialogen, of gebruik de MVO risico-checker.

• Accepteer onzekerheden – niet alles hoeft perfect meetbaar te zijn

Wat houdt deze stap in?

Door impacts te vertalen naar euro’s of andere eenheden kun je ze onderling vergelijken en prioriteren. Dit helpt bij hotspotanalyses, besluitvorming en communicatie.

Welke uitdaging brengt dit met zich mee?

Niet alle effecten zijn goed te waarderen in euro’s. Verschillende methodologieën en contexten (bijv. droogte vs. waterrijke regio’s) geven verschillende uitkomsten.

Wat kunnen bedrijven nu al doen?

• Gebruik bestaande data van True Price, CE Delft of RIVM.

• Begin met CO₂-uitstoot of living wage/living income – die zijn relatief goed te berekenen.

• Werk met indicatieve schattingen en relatieve vergelijkingen tussen alternatieven (bijv. koemelk vs. havermelk).

Wat houdt deze stap in?

Gebruik de inzichten uit TCA om je keuzes, marges, assortiment of investeringen aan te passen. Denk aan assortimentsoptimalisatie, interne CO₂-prijzen of het betalen van eerlijke lonen.

Welke uitdaging brengt dit met zich mee? De uitkomsten zijn niet altijd eenduidig of goed vergelijkbaar. Bovendien is het onbekend hoe eindklanten deze inzichten meewegen.

Wat kunnen bedrijven nu al doen?

• Pas je businessmodel of inkoopvoorwaarden aan om negatieve impact te reduceren.

• Laat prijs én impact meewegen in beslissingen.

• Betaal een hogere prijs aan boeren of leveranciers om verduurzaming mogelijk te maken.

Wat houdt deze stap in?

De kern van TCA: actief de externe kosten verlagen. Dit doe je door negatieve effecten te verkleinen en positieve waarde te vergroten.

Welke uitdaging brengt dit met zich mee?

TCA laat zien waar de problemen zitten, maar biedt niet automatisch oplossingen. Acties moeten vaak los van de berekening worden ontwikkeld. Een hogere prijs leidt ook niet vanzelf tot impactreductie.

Wat kunnen bedrijven nu al doen?

• Werk met regeneratieve of circulaire grondstoffen.

• Verkort je keten of verwerk lokaal.

• Verbeter arbeidsomstandigheden en betaal leefbare lonen.

• Help klanten om duurzame keuzes te maken met duidelijke uitleg.

In diverse programma’s van MVO Nederland werken we namelijk dagelijks samen met bedrijven aan het verlagen van de ‘echte prijs’ of ‘echte kosten’ van hun product en het anders waarderen van negatieve en positieve impacts. Via projecten in en met de keten, maar ook concreet door vraag naar duurzame producten en bedrijven te laten groeien en samen te brengen. Enkele voorbeelden hiervan zijn:

• Programma Natuurlijk Kapitaal

• Boeren Natuurlijk

• Pathways 2 Prosperity

• TCA in koffie (afgerond)

• IMVO-voucher projecten (afgerond)

Op basis van al die uiteenlopende voorbeelden, hebben we voor een selectie van de eerder genoemde externaliteiten in onderstaande tabel gelijk een aantal concrete acties geselecteerd die jij als bedrijf kunt gaan toepassen. Hoe simpel sommige van deze acties misschien ook mogen lijken, meerdere acties samen maken echt verschil. Zo kan ook jij sneller verduurzamen, een lagere true cost of true price voor jouw product bereiken en zo werken we samen aan een duurzamer voedselsysteem.

Wat houdt deze stap in?

Maak je voortgang inzichtelijk en wees transparant over wat je wel en niet meeneemt. Dit versterkt vertrouwen, intern draagvlak én externe samenwerking.

Welke uitdaging brengt dit met zich mee?

Bedrijven zijn terughoudend om onvolledige informatie te delen. Er is angst voor reputatieschade of misinterpretatie. Tegelijk komen eisen zoals CSRD en Green Claims Directive eraan.

Wat kunnen bedrijven nu al doen?

• Documenteer keuzes, aannames en wat je (nog) niet hebt meegenomen.

• Koppel je TCA aan jaarverslagen of CSRD-rapportages.

• Kies per impactgebied 1-2 indicatoren en volg die jaarlijks.

• Deel voortgang en dilemma’s actief met stakeholders.