Hoe KPN inzet op natuurinclusieve glasvezelhuisjes

In plaats van stenen buitenwanden zonder beplanting en standaarddakbedekking, kruipen er langs de natuurinclusieve huisjes bloemen en bessen omhoog en staan er planten naast die het water langer vasthouden. Op het kruidendak kunnen insecten zich nestelen tussen de plantjes, stukken hout en zandhopen. Aan de muren hangen vogelhuisjes en insectenhotels. Dit is wat je noemt: een natuurinclusief glasvezelhuisje.

Het begon allemaal in Leiden. Arjan Spiering, adviseur Duurzaamheid en Energie bij KPN, vertelt: “De vraag was: hoe kunnen we kleine gebouwen natuurinclusief maken? Daar hebben we met wetenschappers en ecologen van Naturalis naar gekeken.” De pilot vond plaats in de gemeente Leiden, standplaats van Naturalis. In september 2023 werd daar het allereerste natuurinclusieve glasvezelhuisje onthuld.

Het glasvezelhuisje in Leiden is de eerste in een reeks. Hoe past het huisje in de groene plannen van KPN? Arjans collega Leon Roest, ook van het duurzaamheidsteam maar dan gespecialiseerd in circulaire economie, merkt dat er binnen het bedrijf steeds meer aandacht is voor biodiversiteit. “Het tekenen van het sectorakkoord is een goed voorbeeld. Er is meer aandacht voor biodiversiteit, maar er is ook nog steeds koudwatervrees. Het management wil natuurlijk weten waarom het belangrijk is wat wij doen met die huisjes. Ons team doet dit vanuit een idealistisch oogpunt, omdat het beter kan. Maar het is moeilijk om precies de impact te meten.”

Dat sectorakkoord waar Leon het over heeft is de Agenda Natuurinclusief 2.0. Daarin wordt vanuit tien publiek-private domeinen gewerkt aan de natuurinclusieve transitie. Binnen één van die domeinen, Infrastructuur, is een akkoord getekend door KPN en netbeheerders Gasunie en Tennet. Samen maken zij zich hard voor een natuurinclusieve samenleving. Leon: “Met alle partijen hebben we qua areaal best een oppervlakte om impact te maken. Het is een toezegging van KPN dat ze meer willen doen aan duurzaamheid. Aan ons team de taak om de organisatie erop te blijven wijzen. Bijvoorbeeld door overal natuurinclusieve glasvezelhuisjes neer te zetten.” 

Welke ambities koestert KPN als het gaat om de glasvezelhuisjes?

Arjan: “Ik heb dit project overgenomen en probeer het nu groter te maken. We willen alle 1300 huisjes natuurinclusief maken. De gemeente Amsterdam is enthousiast en doet op twee locaties in Amsterdam Noord mee. Ook de gemeente Zoetermeer en Den Haag willen meewerken.” 

Arjan Spiering, adviseur Duurzaamheid en Energie bij KPN

Wat zijn de grootste uitdagingen?

Arjan: “Het kost best wat geld, want de huisjes moeten aangelegd en onderhouden worden. Binnen gemeentes ziet niet iedereen direct de toegevoegde waarde ervan. Ook binnen KPN moeten we zorgen dat het project geborgd wordt binnen de strategie. KPN heeft doelstellingen om qua CO2-emissie in 2040 neutraal te zijn. Hier maakt biodiversiteit onderdeel van uit en de roadmap is nog volop in ontwikkeling.”

Intussen denkt het duurzaamheidsteam na over hoe de huisjes nog natuurinclusiever kunnen. Leon: “We zijn bijvoorbeeld in gesprek met de bouwers van huisjes. Kunnen ze de huisjes in de fabriek al natuurinclusief maken? Bijvoorbeeld door vogelhuisjes standaard mee te ontwerpen in de gevel?” Bij de bouwers zit volgens Leon de echte winst. “De glasvezelhuisjes zijn vaak onaantrekkelijke betonnen gebouwtjes. Daar gaan een hovenier en een ecoloog dan naar kijken, maar dat is achteraf. Waarom schuiven we het niet op? Bouwers, denk iets meer over het concept na. Maak het natuurinclusief, modulair! Dan hoef je naderhand minder dingen aan te passen.”

De nieuwe standaard voor bouwprojecten 

Een andere uitdaging, Leon noemde het al, is impact meten. Arjan: “De huisjes zijn 15m2, een postzegel. In Leiden, met Naturalis in de buurt, is het iets makkelijker om te bepalen of de biodiversiteit is vergroot. Die ecologen rijden er op de fiets langs en onderzoeken dan de flora en fauna.” Bij de gemeenten ligt dat anders. “Ecologen binnen gemeentes geven toe dat het een bijdrage levert. Maar die is lastig zichtbaar te maken omdat het een kleine oppervlakte is en er veel omgevingsafhankelijkheden van invloed zijn."

"Desalniettemin is het natuurlijk een verbetering, van betonnen huisje naar groen object met vogel- en egelhuisjes. De hypothese is overigens ook dat het huisje minder warm wordt vanwege het groen, zodat je minder koeling (airco) nodig hebt. Dat kan de business case ten goede komen. Net als bij andere infrastructurele zaken, zoals laadpalen. Ook die zijn vaak grijs en lelijk. Ook daar kunnen we veel beter kijken naar natuurinclusieve standaarden. We streven ernaar het natuurinclusief bouwen minder te zien als uitzondering, maar als de nieuwe standaard voor bouwprojecten.”